Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

1.  Khái niệm thuốc tránh thai khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp là viên uống tránh thai chứa hàm lượng cao nội tiết tố, được dùng để giảm nguy cơ có thai ngoài ý muốn sau quan hệ tình dục không được bảo vệ.

2. Những loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến tại thị trường Việt Nam

Có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp. Phổ biến nhất tại thị trường thuốc Việt Nam là 2 loại thuốc sau:

+ Loại chứa progestin: Levonorgestrel hàm lượng 0,75mg/viên hoặc 1,5mg/viên. Với các biệt dược như: postinor 2, happynor, posinight2, posure2, bocinor 1,5mg…

+ Loại chứa hoạt chất kháng progestin: Mifepriston hàm lượng 10mg. Các biệt dược thường gặp trên thị trường: mifestad 10, mifrednor 10, mifentras 10…

3. Tác dụng của thuốc tránh thai khẩn cấp sau khi sử dụng

Thuốc ngăn cản sự rụng trứng và ức chế khả năng làm tổ của trứng đã thụ tinh trên niêm mạc tử cung.

4. Khi nào nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp tránh thai cho phụ nữ sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Thuốc được chỉ định trong các trường hợp:

- Khi hai người nam nữ mới có quan hệ tình dục nhưng không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào (như dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai, xuất tinh ngoài âm đạo ... ) hoặc khi  biện pháp tránh thai đã dùng không đáng tin cậy, tức là:

+ Bao cao su bị rách, trượt hay dùng sai cách.

 + Màng chắn âm đạo hay thuốc ngừa thai đặt âm đạo bị đặt sai chỗ, rách hay lấy ra sớm.

 + Giao hợp gián đoạn không thành công (xuất tinh trong âm đạo).

 + Tính sai ngày rụng trứng trong trường hợp dùng phương pháp chu kỳ kinh nguyệt.

 + Vòng tránh thai bị tụt hay bị lấy ra.

 + Quên uống từ 3 viên thuốc ngừa thai trở lên trong tháng.

- Khi đối tượng nữ bị cưỡng bức quan hệ tình dục.

5. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Uống viên tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt.

- Loại thuốc tránh thai khẩn cấp chứa levonorgestrel 0,75mg:

+ Nhất thiết phải uống đủ cả 2 viên mới có tác dụng ngừa thai.

+ Cách dùng: Uống ngay một viên thuốc, càng sớm càng tốt sau giao hợp, không để muộn hơn 72 giờ. Uống viên tiếp theo, cách viên đầu 12 giờ là rất quan trọng (và không để muộn hơn 16 giờ).

- Loại thuốc tránh thai khẩn cấp chứa levonorgestrel 1,5mg:

+ Uống 1 viên duy nhất trong vòng 72 giờ sau giao hợp.

+ Nếu nôn trong vòng 3 giờ sau khi uống, cần uống bù viên khác ngay.

- Loại thuốc chứa mifepristone: uống 1 viên duy nhất trong vòng 120 giờ sau giao hợp mà không dùng biện pháp tránh thai nào khác.

* Lưu ý:

-  Uống càng sớm thì càng có khả năng tránh thai càng cao.

- Không nên sử dụng quá 2 liều viên tránh thai khẩn cấp trong vòng một tháng.

6. Những tác dụng không mong muốn có thể xuất hiện khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

- Trên hệ tiêu hóa: buồn nôn, nôn, đau bụng, đầy hơi…

- Trên hệ thần kinh: nhức đầu, chóng mặt, loạn thị…

- Tuyến vú: căng ngực, đau ngực…

- Một số tác dụng không mong muốn khác: xuất huyết âm đạo bất thường, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt…

7. Những ai không nên hoặc cần thận trọng khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp?

- Không nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp trong trường hợp:

+ Người đang mang thai hoặc nghi mang thai; chảy máu âm đạo bất thường không chẩn đoán được nguyên nhân;

+ Người có tiền sử viêm tắc tĩnh mạch hoặc bệnh huyết khối, tắc mạch thể hoạt động;

+ Người mắc bệnh gan cấp tính, u gan lành hoặc ác tính, vàng da hoặc ngứa dai dẳng trong lần có thai trước.

+ Người được xác định mắc carcinom vú hoặc có tiền sử bệnh đó;

- Những trường hợp cần thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp:

+ Người bị bệnh động kinh, bệnh van tim.

+ Người có tiền sử rối loạn tuần hoàn não, người mắc bệnh đái tháo đường.

- Những nguy cơ khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

+ Chảy máu âm đạo thất thường, do đó cần phải định kỳ (6-12 tháng) khám phụ khoa để loại trừ ung thư.

+ Chửa ngoài tử cung

+ Tăng cân, tăng nguy cơ bị bệnh huyết khối tắc mạch (gấp khoảng 4 lần so với người không dùng thuốc).

+ Mất thị giác một phần hoặc hoàn toàn, dần dần hoặc đột ngột, hoặc xuất hiện lồi mắt, nhìn đôi, phù gai thị, nhức đầu dữ dội (phải ngừng thuốc ngay tức khắc).

8. Giải đáp một số thắc mắc sau khi sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp

8.1. Chảy máu âm đạo sau khi uống thuốc ngừa thai khẩn cấp có đồng nghĩa với việc không mang thai?

Trên thực tế, chảy máu hay không chảy máu ở âm đạo không đồng nghĩa với việc người sử dụng đã tránh thai an toàn 100%. Bởi tỷ lệ thành công của Viên ngừa thai khẩn cấp chỉ đạt khoảng 95% và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Để biết chắc chắn kết quả cần đợi trong vòng vài tuần, sau đó dùng que thử mới có thể chắc chắn là đã tránh thai thành công hay chưa.

8.2. Liệu có nên uống thêm viên tránh thai nếu như không chắc chắn?

- Câu trả lời là không. Uống nhiều viên thuốc tránh thai khẩn cấp không thể giúp tăng cường khả năng tránh thai, ngược lại nhiều khả năng sẽ  gây kích ứng dạ dày.

- Trong trường hợp sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp người sử dụng xuất hiện nôn và sau đó nôn liên tục, điều này có nghĩa là thuốc vẫn còn tác dụng. Nếu triệu chứng nôn xuất hiện ngay trong vòng 1 giờ sau khi uống, hãy uống thêm 1 liều nữa để bảo đảm hiệu quả tránh thai.

8.3. Khi nào chu kỳ kinh nguyệt sẽ bình thường trở lại sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Chu kỳ kinh nguyệt sẽ bắt đầu trong tháng tới, mặc dù nó có thể đến sớm một vài ngày hoặc muộn hơn. Nếu không thấy kinh nguyệt trở lại, cần xét nghiệm để xem mình có đang mang thai hay không.

8.4. Khi nào cần tham vấn ý kiến bác sĩ sau khi uống viên tránh thai khẩn cấp? Khi xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, vui lòng đến các cơ sở y tế gần nhất hoặc gặp bác sĩ:

- Đau nhiều ở chân (bắp chân hoặc đùi);

- Tiêu chảy nặng;

- Đau ngực, ho hoặc khó thở;

- Nhức đầu dữ dội, chóng mặt, yếu cơ hoặc bị liệt;

- Mờ mắt, giảm thị lực hoặc nói khó khăn;

- Vàng da (Biểu hiện: xuất hiện màu vàng nhạt trong lòng trắng của mắt, trên da hoặc niêm mạc dưới lưỡi); Trên đây là một số thông tin hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Hy vọng những chia sẻ trên có thể giải đáp cho người sử dụng về những thắc mắc và một số triệu chứng thường gặp khi sử dụng viên tránh thai khẩn cấp.